آشنایی با سرقت ادبی و شیوه های مقابله با آن
متاسفانه تعرض به حریم خصوصی آنقدر در جوامع پیشرفت کرده و همه گیر شده است که دامن گیر برخی از پژوهشگران و محققین نیز شده است و بدون اینکه در نظر داشته باشند این کار چه عواقبی برای خود فرد و جامعه دارد دست به این اقدام ناشایست می‌زنند و اعتبار نویسندگی و تحقیقاتی خود را زیر سوال می‌برند.
سرقت علمی چیست؟
متاسفانه یکی از بدترین نوع سرقت ها که این روز ها پیشرفت زیادی پیدا کرده است و دامن گیر بیشتر محققین و پژوهشگران شده است تجاوز به فکر و اندیشه و عمل در بین محققین می‌باشد کسانی که به دلایل مادی از جمله تقویت رزومه جهت ورود به یک شغل و یا دانشگاه مقاله نویسی انجام می‌دهند و هیچ انگیزه ای در راستای پیشرفت علمی و فرهنگی کشور ندارند از هر راهی اقدام به مقاله نویسی می‌کنند و به خود اجازه می‌دهند که جهت تکمیل مقاله دست به اقداماتی از جمله استفاده از مقالات و پژوهش های دیگران بزنند این کار با هدف تکمیل مقاله انجام میشود و هیچ مزیتی در جهت توسعه علمی و فرهنگی کشور ندارد و چون توسط خود فرد انجام نشده است از دیدگاه داوران ژورنالهای معتبر نیز این کار کاملا غیر قانونی و غیر اخلاقی می‌باشد و هیچ اعتباری ندارد و درصورت مشاهده این تشابهات ادبی بلافاصله مقاله را ریجکت خواهند کرد. تعرض به ایده ها طرز فکر و تحقیقات ثبت شده یا ثبت نشده یک محقق سرقت به حساب می‌آید و کاملا غیر قانونی می‌باشد بنابر این حتما سعی کنید که اصول اخلاقی را نیز در نگارش مقاله پابه پای اصول نگارشی رعایت فرمایید.
این نکته را در نظر داشته باشید که از شما پژوهشگران به عنوان عضوی فعال از جامعه انتظار بیشتری برای رعایت موارد اخلاقی می‌رود و برای جامعه مهم است که بتواند از ایده ها و ابتکارات شما عزیزان برای پیشرفت در همه عرصه های علمی استفاده کند. بنابر این اگر توان مقابله با تعرض به حریم یکدیگر را نداشته باشید به عنوان یک محقق شناخته نخواهید شد.
سرقت علمی در چه مواردی تصادفی و در چه مواردی عمدی محسوب میشود؟
گاها بعد از ریجکت مقاله نویسنده متوجه شده است که مقاله اش به دلیل وجود تشابهات ادبی ریجکت شده در حالی که ادعای بی خبری می‌کند و اصلا دست به چنین اقدام ناشایستی نزده است به همین دلیل بهتر است که کلیه مقالات قبل از سابمیت به مجله از لحاظ میزان سرقت ادبی بررسی شوند اما در چه مواردی سرقت علمی تصادفی و در چه شرایطی عمده محسوب میشود؟ در پاسخ به این سوال اکثر محققان و پژوهشگران باید گفته شود که:
| عمدی | تصادفی |
|---|---|
| کپی برداری و چینش چند متن در کنار هم | بهره گیری از نظرات دیگران بدون ذکر منبع آن |
| استفاده از رفرنس های اشتباه | تفسیر یک مطلب بسیار شبیه به مطلب اصلی بدون ذکر منبع آن |
| کپی کردن مطالب از منابع دیگر بدون ذکر منبع | سرقت علمی از منابع قبلی خود نویسنده |
| استفاده از بیش از چهار واژه از یک منبع بدون به کارگیری قول نقل های نشانه |
استفاده از متون ترجمه شده بدون استناد به منبع |
به این ترتیب با مصادیق سرقت ادبی عمدی و غیر عمدی آشنا شدید و اکنون باید با توجه به جدول فوق بتوانید مقاله را با کیفیت بسیار بالایی ویرایش و پارافریز نمایید. نحوه ارجاع دادن و رفرنس نویسی نیز بسیار مهم است اگر نتوانید از اصول صحیح رفرنس دهی استفاده کنید احتمال ریجکت مقاله بالا تر می‌رود.
راههای مقابله با سرقت علمی
یک محقق و پژوهشگر باید به صورت کاملا فردی قانع شود که سرقت ادبی یک اقدام کاملا ناپسند می‌باشد وگرنه احتمال دارد که یا اینکار را تکرار کند و یا اصلا توان مقابله با آنرا نداشته باشد با مطالعه موارد زیر می‌توانید هم به دلایل تمایل افراد به سرقت علمی پی ببرید و هم به نحوه مقابله با سرقت ادبی:
- كاهش انگیزه براي انجام تقلب و جلوگیري از بروز آن
- آموزش روش های صحیح تحقیق و تفکر انتقادی
- یادگیری جستجوی منابع علمی
- آگاهی از چگونگی نقل قول کردن
- آشنایی با نحوه ذکر نمودن منابع
- آشنایی با چگونگی تفسیر کردن یک متن
- شناسایي موثر و دقیق تقلب انجام شده
- برخورد با فرد متخلف و جبران تقلب انجام شده
- نظارت سختگیرانه اساتید راهنما
متاسفانه به دلیل اینکه گرایش افراد به مدرک گرایی و دست یافتن به موقعیت شغلی مانع از این میشود که بتوانند پیشرفت علمی داشته باشند و به تحقیق و پژوهش بپردازند و از طرفی پژوهشگران واقعی نیز با مشاهده این بی نظمی ها و تعرضات راحت و ساده به حریم خصوصی یکدیگر انگیزه ای برای انجام تحقیق و پژوهش ندارند بهتر است که برای بهبودی چنین شرایطی قوانین اصولی بر همه نویسندگان حاکم گردد و به تبعیت از آن بتوانند هم مقاله خود را با کیفیت و تحقیق خودشان بنویسند و هم به حق یکدیگر تعرض نداشته باشند.
