در چه شرایطی مقاله دارای سرقت ادبی خواهد بود؟
سرقت ادبی موضوع بسیار حساس و مهمی می‌باشد اما باید بدانید که در چه شرایطی ممکن است سرقت ادبی اتفاق بیفتد.استخراج مقاله از پایاننامه یکی از مرسوم ترین روش ها برای مقاله داشتن است که بسیاری از محققین دچار ابهام می‌شوند که آیا این کار نیز سرقت ادبی به حساب می‌اید یا خیر؟
سرقت ادبی چیست؟
یکی از بدترین نوع سرقت ها مربوط به سرقت علمی می‌باشد و به این معنا است که بدون اجازه از صاحب اثر و بدون هیچگونه اشاره ای به نام نویسنده اصلی از آثارش استفاده کنیم.سرقت ادبی چندین سال است که متاسفانه افزایش زیادی داشته است و تعداد افرادی که به صورت عمدی یا غیر عمدی دست به این اقدام ناشایست می‌زنند بسیار زیاد تر شده است.با توجه به افزایش اهمیت چاپ مقاله رقابت نیز در بین نویسندگان افزایش زیادی یافته است و هر یک میخواهند که به کمک روش های اصولی و یا غیر اصولی فقط از مزایای چاپ مقاله بهره ببرند به همین دلیل دست به اقدامات ناشایستی از جمله چاپ آثار دیگران به نام خودشان می‌زنند.البته گاها نیز این تشابهات ادبی بدون اطلاع نویسنده انجام می‌شود و بدون اینکه نویسنده در جریان باشد دچار سرقت ادبی می‌شود که در این صورت نیز اعتبار مقاله را از دست خواهد داد و به داوران مجلات نمی‌توان غیر عمدی بودن سرقت ادبی را اثبات نمود.
دستبرد فکری انواع گوناگون دارد. اگر در حوزه ادبیات این کار انجام گیرد سرقت ادبی، اگر در حوزه هنر باشد سرقت هنری، اگر در حوزه پژوهش‌های دانشگاهی انجام شود سرقت علمی و اگر در حوزه مدیا باشد سرقت رسانه نامیده می‌شود. سرقت ادبی به هر شکل و شدتی آفت بوده و علاوه بر آسیب زدن به آن حیطه کاری، موجب کاهش ارزش کار خالق اثر خواهد شد.
سرقت ادبی خود نیز انواع گوناگون را شامل می‌شود:
- سرقت ادبی در سبک نگارش (Style)
- سرقت ادبی مستقيم (Copy & Paste)
- سرقت ادبی تغییر و تحریف کلمات و ارجاعات (Word Switch)
- سرقت ادبی از نوع تشبیه و یا استعاره (Metaphor)
- سرقت ادبی ایده(Idea)
- سایه نویسی (Ghostwrite
چه شرایطی باعث وقوع سرقت ادبی در مقاله می‌شود؟
شما در شرایط معقولی می‌توانید با استناد به منابع دیگر محققان مقاله خود را تکمیل کنید و از مطالب و پژوهش های موجود در آن بهره لازم را ببرید اما استفاده از پژوهش های دیگران باید در شرایط اصولی و خاصی انجام شود و کاملا اشاره صریح و مستقیم به نام اثر و نام نویسنده گردد و یا به صورت نقل قول باشد خلاصه روش های زیادی وجود دارد که می‌توانید از منابع دیگر پژوهشگران و نویسندگان به صورت معقول و منطقی استفاده کنید.
چنانچه استفاده از پژوهش های دیگر محققان در شرایط زیر باشد سرقت ادبی محسوب خواهد شد:
- استفاده از تولیدات دیگران بدون ذکر منبع
- سرقت کلی ادبی (به شکلی که مثلاً داستان یا اشعاری را اذعان خود نمود در حالیکه در واقع اینگونه نیست)
- ارایه ایده جدید و یا محصولی جدیدی که از یک منبعی که در حال حاضر وجود دارد بدون اینکه نامی از این منبع برده شود.
- کار شخص دیگری را گرفته و به عنوان کار خودتان ارایه دهید
- کپی کردن کلمات یا ایده های دیگران بدون دادن رفرنس
- عدم قرار دادن نقل قول در جملاتی که نقل قول شده‌اند.
- اطلاعات نادرست درباره منبع نقل قول ارایه شود.
- تغییر کلمات بدون تغییر ساختار جمله اصلی بدون اینکه منبعی بر آن ذکر شود.
- کپی جملات و کلمات و یا ایده‌ها که این کپی بخش اعظمی از متن شما را تشکیل دهد. در این شرایط چه منبع ذکر شود و یا نشود بازهم سرقت علمی محسوب می‌شود.
چند نکته قابل توجه از سرقت ادبی مقالات
- اگر یک نویسنده بدون ذکر منبع و بدون نقل قول حتی از آثار قدیمی خودش نیز استفاده کند سرقت ادبی به حساب خواهد آمد.
- استخراج مقاله از پایاننامه سرقت ادبی نمی‌باشد و همانطور که پیش تر نیز بیان کردیم یکی از مرسوم ترین راههای تولید مقاله می‌باشد.
- هیچگاه یک مقاله را بدون پارافریز به هیچ ژورنالی سابمیت نکنید.
چگونه می‌‍توان سرقت ادبی موجود در مقالات را تشخیص داد؟
با توجه به اهمیت بسیار بالای سرقت ادبی و با توجه به این که داوران در صورت مشاهده سرقت ادبی مقاله را حتما فاقد اعتبار اعلام خواهند کرد بهتر است که قبل از اقدام به سابمیت مقاله حتما از لحاظ میزان سرقت ادبی بررسی کنید.اما کاملا واضح است که یک فرد به صورت دستی و بدون استفاده از ابزار ها نمی‌تواند میزان مشابهت یا سرقت ادبی را تشخیص دهد و بهتر است که از ابزار های بسیار قوی استفاده کند ابزارهایی از جمله سایت ها و نرم افزار ها که ماهیتشان تشخیص میزان کپی و مشابهت ها در یک متن ادبی می‌باشد برخی از این نرم افزار ها و سایت ها به صورت رایگان ارائه خدمات می‌کنند و برخی دیگر با پرداخت هزینه که چون برخی از ژورنال ها مقالات خود را به صورت پولی در اختیار مراجعه کنندگان قرار می‌دهند و رایگان نیستند بهتر است که از نرم افزار های پولی کمک بگیرید زیرا این نرم افزار ها دسترسی جامعی به پایگاههای تمامی ژورنالهای معتبر دارند ممکن است سایت ها و نرم افزار های رایگان دسترسی به پایگاه داده ژورنالهای پولی نداشته باشند.
