نکات مهم در نوشتن روش کار مقاله علمی

این بخش از مقاله، بسته به زمینه موضوعی و تخصصی مقاله با عناوین دیگری مانند مواد و روشها Materials and Methods ، روش کار Procedure ، آزمایشها Experiments ، شبیه سازی Simulation ، روش شناسی و مدل نیز نامیده می شوند. بخش روش کار محلی است که باید به طور کاملاً شفاف و دقیقی بیان شود که روش انجام پژوهش به چه شکلی بوده است. این بخش باید به گونه ای نوشته شود که اطلاعات کافی را در اختیار خواننده قرار دهد. منظور از اطلاعات کافی یعنی اینکه: 

• اول : دیگران بتوانند روش پژوهشی ارائه شده در مقاله را بدون هیچگونه ابهامی و به راحتی تکرار کنند و به همان خروجی های ذکر شده در مقاله برسند.
• دوم : مخاطب بتواند به کمک آن اطلاعات در مورد اعتبار یافته ها و نتیجه گیری های مقاله قضاوت کند.

در کل بخش روش کار شامل دو بخش کلی است:

اطلاعات موردنیاز در خصوص روش کار

اطلاعات مورد نیاز همان ورودی هایی هستند که پژوهش و آزمایش بر روی آنها صورت گرفته است. بسته به نوع مقاله و حوزه تخصصی مورد بررسی، نوع این ورودی ها متفاوت است و باید منابع یا روشهای آماده سازی و مقادیر و مشخصه های فنی دقیق این ورودی ها ذکر شوند .علاوه بر اینکه کلیه واژگان فنی مورد نیاز نیز در این قسمت معرفی میشوند. اگر تعداد ورودیها و اطلاعات مورد نیاز برای پژوهش زیاد و گسترده میباشند، پیشنهاد میشود برای معرفی و نمایش آنها از جدول استفاده شود. نمونه هایی از ورودی ها و اطلاعات مورد نیاز برای مقالات علمی مختلف به قرار  زیر هستند:

• در مقالاتی که اساس آنها کارهای آزمایشگاهی است، باید مواد و تجهیزات به کار برده شده به دقت بیان شوند. در اینگونه موارد به جای نامهای تجاری مواد از نامهای عمومی یا شیمیایی استفاده کنید. اگر آزمایشی بر روی موجودات زنده از قبیل حیوانات، گیاهان یا موجودات ذره بینی صورت گرفته است میبایست نوع ، گونه ، نشانه های نژادی  به درستی معرفی شده، ضمن آنکه منابع و خصوصیات ویژه آنها از قبیل: سن، جنسیت و وضعیت روانی و ژنتیکی آنها باید توصیف شوند.
• در مقالاتی که در آنها مدلسازی انجام شده است حتماً فرضها، محدودیتها و ابزارهای ریاضی به کارگرفته شده تشریح شوند.
• در مقالاتی که جنبه محاسباتی دارند درباره ورودیها و ابزار محاسباتی توضیحات دقیقی را ارائه شود.

روشهای انجام پژوهش

روش انجام پژوهش و آزمایش، حل مدلهای ریاضی و روشهای محاسباتی به کار گرفته شده، باید قدم به قدم و به صورت سلسله مراتبی  و در صورت لزوم از نظر تقدم و تأخر زمانی  تشریح شوند. اگر روش به کار گرفتهشده در مقاله تکراری میباشد و قبلاً به کار گرفته شده، میتوانید در حد نیاز روش فوق را توضیح داده و سپس مخاطبان را برای مطالعه بیشتر به منبع اصلی آن ارجاع دهید ولی اگر روش جدیدی را به کار بردید که تاکنون در مقالات قبلی به چاپ نرسیده است باید به صورت کاملاً شفاف، قدم به قدم و با جزییات کامل روش خود را ارائه کنید.

نگارش قسمت روش کار مقاله در نه قدم زیر انجام خواهد گرفت:

• قدم اول: توصیف کلی و اجمالی این قسمت
• قدم دوم: فراهم آوردن اطلاعات پیش زمینه ای و بیان توجیه های مورد نیاز (توجیه های مزبور باید علمی، مستدل و مستند باشند مثلاً با ارجاع به مطالعات قبلی)
• قدم سوم: بیان کلی روش یا روش کار ارائه شده در مقاله
• قدم چهارم: ارائه جزییات درباره آنچه که انجام و استفاده شده است و در صورت نیاز دادن هشدارهای لازم
• قدم پنجم: ارائه جزییات بیشتر نسبت به قدم قبل در مورد روش و دادن هشدارهای لازم
• قدم ششم: توصیف آنچه که در مقاله انجام شده البته این بار به صورت مستند و مستدل مثلاً با ارجاع به مطالعات قبلی
• قدم هفتم: ارائه اطلاعات مفصل تر درباره روش و توجیه کردن روش (نشان دهید که روش انتخابی شما مناسب است.)
• قدم هشتم: ارائه جزییات بیشتری در مورد روش
• قدم نهم: اشاره به مشکلات احتمالی پیشرو در بکارگیری روش پیشنهادشده در مقاله

دقت کنیدکه قدم های چهارم تا هشتم مربوط به ارائه جزییات روش بودند. در واقع همین انتظار را هم داشتیم که بخش اعظم این بخش به معرفی روش و جزییاتش  البته به صورت پله پله و سلسله مراتبی  تخصیص داده شود. بنابراین میتوان گفت قسمت روشها شامل چهار مبحث کلی است که به قرار زیر هستند:

1. مبحث اول
   مقدمه و توصیفی کلی از قسمت اطلاعات مورد نیاز/ روشها ارائه کنید.
   هدف پژوهش را بازگو کنید.
   منابع مربوط به ورودی های (اطلاعات مورد نیاز، تجهیزات، مواد و ...) را معلوم کنید.
   اطلاعات پیش زمینه ای لازم را بیان کنید.
2. مبحث دوم
   جزییات دقیق و ویژه مربوط به ورودی ها و روشها (مانند مقادیر، دماها، زمان ها، توالی ها، شرایط، مکانها، اندازه ها) را مشخص کنید.
   انتخاب هایی که انجام داده اید را توجیه کنید.
   نشان دهید که احتیاط های لازم صورت گرفته اند.
3. مبحث سوم 
   روشها و ورودیها را به دیگر پژوهشها مرتبط کنید.
4. مبحث چهارم
   مشخص کنید که کجا مشکلات وجود دارد.