نرم‌افزارهای تشخیص سرقت علمی
پژوهش برتر: افزایش آمار روز افزون سرقت علمی در مطالعات و پژوهش های علمی، فناوری ارتباطات نرم افزارهای نوینی برای جلوگیری و شناسایی سرقت علمی ارائه کرده است که بسیاری از آنها رایگان و قابل دسترس برای همگان می باشد.
این روزها، اخبار قابل توجهی از وقوع سرقت علمی در محافل دانشگاهی و پژوهشی به گوش می‌رسد. شواهد متعددی که در پژوهش‌های مختلف مورد اشاره قرار گرفته‌اند، نشانگر افزایش میزان سرقت علمی است. در عصر فناوری ارتباطات و اطلاعات، سرقت علمی نیز از تأثیرات فناوری بی‌نصیب نبوده‌است. فناوری هم در افزایش و هم برای جلوگیری و شناسایی سرقت علمی نقش پررنگی را ایفا می‌کند. از یک طرف پیشرفت‌های فناورانه منجر به سهولت و افزایش سرقت از آثار دیگران شده است، از سوی دیگر نرم‌افزار، سایت و ابزارهای قوی و موفق در زمینۀ پیشگیری از سرقت علمی پا به میدان گذاشته‌اند و خوشبختانه روز به روز هم بر تعداد و کارایی این سامانه‌ها افزوده می‌شود.
استفاده از این نوع نرم‌افزارها به ویژه برای گروه‌هایی مانند دفاتر مجلات و سردبیران بسیار کارآمد است. در داخل کشور مجلاتی بسیار موفق و با ضریب تأثیر بالا در حوزه‌های مختلف مشاهده می‌شوند. نکتۀ قابل توجه این است که برای مجلات انگلیسی‌زبان، نرم‌افزارهای کارآمد و مناسب وجود دارد ولی در بین مجلات فارسی‌زبان، خلأ وجود نرم‌افزاری به زبان فارسی بسیار احساس می‌شد. درحال حاضر خوشبختانه مرکز تحقیقات و علوم کامپیوتری اسلامی (نور) به همت تعدادی از متخصصان، سامانه‌ای با عنوان سمیم به نشانی www.samimnoor.ir برای حوزه‌های علوم انسانی و اسلامی تهیه کرده‌اند. این سامانۀ تحت وب قابلیت‌های متعددی دارد که امکان استفاده آزمایشی رایگان از آن برای کاربران فراهم است. با توجه به کاربرپسند بودن این سامانه، با مراجعه به وبگاه مذکور، اطلاعات لازم و کافی را به راحتی کسب خواهید نمود.
نحوۀ عملکرد نرم‌افزارهای کشف سرقت علمی تقریباً چیزی مشابه موتورهای جستجو است، یعنی دارای پایگاه داده، نمایه و... است. نرم‌افزارهای تشخیص سرقت‌علمی تا حد زیادی توانایی کشف مواردی که دقیقاً کپی و چسبانده شده باشند را دارد. در موارد بازنویسی، نقل به مضمون، ترجمه و سرقت ایده نیز با استفاده از فناوری‌های نوینی مانند هوش مصنوعی اقدامات قابل توجهی انجام شده است. این حوزه، به عنوان یکی از حوزه‌های فعال چه از لحاظ پژوهشی و از چه از لحاظ فنی در حال رشد و تکامل است. در ادامه فهرستی از نرم‌افزارهای ضد سرقت علمی به همراه اشاره‌ای به برخی از ویژگی‌های آنها را مشاهده می‌کنید.
ردیف | نام ابزار | آدرس دسترسی | ویژگی |
1 | Turnitin (Tii)
| www.turnitin.com | یکی از پرکاربردترین محصولات آموزشی. پایگاه دیگری را به نام «Ithenticate» پیشنهاد می‌کند در شناساندن دستبرد علمی در مقالاتِ ارائه‌شده به نشریات. |
2 | Eve2 | www.canexus.com | دارای موتور جستجوگر بسیار قوی است که همزمان، 4 مقاله را در 15 دقیقه مورد آزمایش و بررسی قرار می‌دهد. |
3 | Safeassign | www.blackboard.com | قابلیت رصد مقالات در پایگاه‌ها و بررسی اصالت و تازه بودن اثر. |
4 | Scanmyessay | www.scanmyessay.com | رایگان و قابلیت جستجو و شناسایی سرقت در بین 6میلیارد پایگاه و منابع خود |
5 | Copyscape | www.copyscape.com | دارای نسخهٔ رایگان هم است، و به جستجو در یاهو و گوگل می‌پردازد. و وظیفهٔحفظ آثار از دستبرد علمی در دنیای مجازی را دارد. |
6 | Ithenticate | www.ithenticate.com | شناسایی سرقت علمی و بررسی اصالت آنها، طراحی حرفه‌ای و بسیار کاربردی برای سردبیران مجلات. |
7 | Cross Check | که به وسیله پایگاه «Crossref» و نرم‌افزار «Ithenticae» ارائه می‌شود و می‌تواند نسخه اوّلیه مقاله نویسنده را با نوشته‌های موجود در پایگاه داده‌ها، مقایسه کند و موارد مشابه را به نمایش بگذارد | |
8 | Dustball | قابلیت شناسایی بخشی از متن یا کل آن و همچنین بارگذاری فایل داک یا داکس، ولی قادر به شناسایی تنها یک عبارت یا جمله نیست. | |
9 | - | نرم‌افزاری رایگان برای جستجوی فایل‌های متنی مشابه یکدیگر. | |
10 | نرم‌افزاری که علاوه بر جستجوی متون و مشابه‌یابی متن با متون دیگر، استنادات متون را نیز به منظور شناسایی متون مشابه بررسی می‌کند. | ||
11 | - | نرم‌افزاری رایگان با قابلیت دانلود ازطریق آدرس ذکر شده. | |
12 | نرم‌افزاری کاملاً رایگان و تحت وب که فرمت های پی.دی.اف، داک، داکس و اچ.تی.ام.ال را پشتیبانی می‌کند. | ||
13 | - | رایگان با قابلیت انتخاب پایگاه داده برای جستجو در آن. امکان کپی کردن متن یا آپلود فایل در این نرم‌افزار فراهم است. | |
14 | غیررایگان با قابلیت پشتیبانی از زبان انگلیسی و اسپانیایی.این نرم‌افزار این امکان را فراهم می‌سازد تا فایلی از گزارش مشابه‌یابی در صورت تمایل به ایمیل کاربر ارسال شود. | ||
15 | نرم‌افزاری غیررایگان، که تنها فرمت تکست را پشتیبانی می‌کند. | ||
16 | رایگان و قابل استفاده برای دانشجویان، معلمان، ناشران و سایر افراد. این نرم‌افزار آن لاین امکان یافتن متون مشابه در اینترنت و 20 میلیون اثر علمی را در اینترنت دارد. | ||
17 | نسخهٔ توسعه یافتهٔ سی سورس، پلاگ اسکن است. نرم‌افراری رایگان با قابلیت جستجوی متون word، html، htm، txt و مدت زمان برای جستجوی هر سند حدود 1 دقیقه است. | ||
18 | نرم‌افزاری غیررایگان، با امکان حمایت از انواع فایل‌ها مانند داک، پی.دی.اف و... | ||
19 |
| رایگان، با قابلیت کپی و چسباندن متن و همچنین فرمت های *.rtf, *.doc, *.docx, *.pdf را پشتیبانی می کند. | |
20 | نرم افزار 100 درصد رایگان که قابلیت کپی و چسباندن و آپلود خطابه ها، مقالات، پایان‌نامه و محتوای وب‌سایت را پشتیبانی می‌کند. | ||
21 | این نرم‌افزار رایگان سه ابزار دارد: 1. چک کردن گرامر، 2. تشخیص سرقت علمی، 3. پیشنهادهای نگارشی. این نرم‌افزار توسط متخصصان زبان‌شناسی و دانشجویان فارغ‌التحصیل حفظ و پشتیبانی می‌شود. | ||
22 | Plagiarisma.net | این نرم‌افزار رایگان دارای کادر جستجو است. و کاربران می‌توانند انواع URLها و فرمت‌های HTML, DOC, DOCX, RTF, TXT, ODT و PDFرا جستجو کند. | |
23 | یک نرم‌افزار رایگان با سرعت بالا که برای کاربران ویندوز قابل استفاده است. و در بیش از میلیارد مدرک به جستجوی اسناد می‌پردازد. | ||
24 | رایگان، این نرم‌افزار نیاز به فرمت خاصی ندارد فقط کافیست متن مورد نظر را در کادر مخصوص بچسبانید و دکمۀ سرچ را بزنیم. دانشجویان، معلمان و صاحبان وب سایتها می‌توانند از این نرم افزار استفاده کنند. |
