بهترین معیارهای ISI برای نمایه کردن مجله ها چیست؟

 ملاک های اصلی نمایه شدن مجله در سایت ISI‌

1. زمان بندی نشر، تعریف شده باشد. یعنی معلوم باشد که فصلنامه است، ماهنامه است، یا .... و در موعد معین هم آماده شود.
2. فرآیند داوری برای مجله تعریف شده باشد.
3. قواعد نشر بین المللی را رعایت کند. برای مثال، عنوان مجله گویای محتوای آن باشد.
4. مقاله به هر زبانی که باشد مهم نیست، ولی چند مورد در آن باید به زبان انگلیسی باشد که عبارتند از: اسامی نویسندگان، عنوان چکیده و کلمات کلیدی و حتی الامکان منابع و ماخد هم انگلیسی باشد.

ملاک های فرعی نمایه شدن مجله در سایت ISI‌

1. مجله باید حوزه بین المللی داشته باشد و به یک حوزه جغرافیایی خاص تعلق نداشته باشد.
2. در حوزه آن مجله، ترجیحا مجله مشابه نباشد یا اگر هست ان مجله معیار برتری نسبت به آنها داشته باشد.
3. افراد به وجود آورنده آن حتی الامکان افراد شناخته شده ای باشند.
4. افراد به وجود آورنده، توزیع جغرافیایی مناسبی داشته باشند، مثلا همه ایرانی نباشند.

موسسه ISI و چگونگی ارسال مقاله علمی به این مرکز

موسسه اطلاعات علمی: (Institute for scientific information)

بانک اطلاعات ISI مرکزی برای فهرست نمودن و پوشش دادن جامع مهم ترین مجلات علمی منتشره در دنیا به منظور تبادل اطلاعات میان پژوهشگران مختلف می باشد. شمار مجلات ISI ثابت نیست. یک مجله ممکن است در یک زمان، از مجلات ISI محسوب شود، اما به دلیل کاهش بار علمی، بعدا از لیست مجلات ISI کنار گذاشته شود. در حال حاضر بیش از 16000 مجله، در لیست ISI قرار دارند. هرساله 2000 مجله جدید مورد ارزیابی قرار می گیرد و حدود ده درصد آنها به لیست ISI اضافه می شوند.

هرمجله علمی قبل از انتخاب شدن و فهرست شدن در ISI یک سری مراحل ارزیابی را پشت سر می گذارد. از جمله عوامل مورد ارزیابی و رعایت استانداردهای بانک اطلاعاتیISI، کمیته علمی منتخب مجله، تنوع بین المللی مقالات چاپ شده در آن، نشر به موقع مجله و جایگاه نشر آن می باشد. لازم به ذکر است که هیچ یک از این عوامل به تنهایی مورد بررسی قرار نمی گیرد. بلکه با بررسی مجموع عوامل یک امتیاز کلی داده خواهد شد. از جمله مواردی که در ارزیابی مجله مورد توجه قرار دارد این است که عنوان مقالات، چکیده و کلمات کلیدی باید به زبان انگلیسی باشد. همچنین توصیه می شود که منابع نیز به زبان انگلیسی نوشته شوند. اگرچه اطلاعات علمی مهم به تمامی زبانها به چاپ می رسد اما موارد ذکر شده باید به زبان انگلیسی باشد تا تحت داوری و ارزیابی ISI قرار گیرد زیرا ارزیابی کنندگان مجلات علمی در ISI نمی توانند عناوین و منابع بکار رفته در مقالات را به زبان انگلیسی ترجمه کنند. داوری علمی و تخصصی مقالات چاپ شده در مجله توسط داوران نام آشنای علمی از جمله عمده ترین موارد مورد توجه ارزیابی کنندگان می باشد که گویای اعتبار و غنای علمی مجله است.

ارجاع به خود یا Self citation چیست؟

اگر منابع ذکر شده در مقاله، پژوهش نویسندگان خود مقاله باشد. این کار از ارزش  مقاله می کاهد زیرا جنبه بین المللی بودن آن را ضعیف می کند. درجه ارجاع به خود مجلات ISI معمولا کمتر از 20% است.

ضریب تاثیر یا درجه تاثیر یا Impact factor چیست؟

این عامل همه ساله توسط ISI برمبنای ارجاعات به هریک از مجلات علمی آن محاسبه می شود و نتیجه در گزارشات ارجاع مجله یا Journal Citation Reports یا به اختصار JCR، منتشر می شود. این ضریب، نه برای مقاله یا نویسنده، بلکه برای مجله محاسبه می شود. محاسبه برمبنای یک دوره سه ساله صورت می گیرد. فرضا اگر در سال 84 جمعا 40 ارجاع به یک مجله صورت گرفته باشد و در آن مجله در سال 82 تعداد 26 مقاله و در سال 83 تعداد 24 مقاله چاپ شده باشد، ضریب ارجاع آن مجله، از تقسیم 40 بر 50 به دست می آید که 0.8 مرتبه مورد استناد مقالات دیگر قرار گرفته اند.

ISI بودن مجله را چگونه تعیین کنیم؟

بهترین راه، مراجعه به سایت هایی نظیر تامسون است، زیرا همچنان که گفته شد، هم تعداد مجلات زیاد است و هم ISI محسوب شدن یک مجله ممکن است همیشگی نباشد. هر نشریه با هر امتیاز علمی در کشور چاپ شود اگر ضریب تاثیرش صفر باشد، در این پایگاه قرار نمی گیرد. متاسفانه، درحال حاضر تمامی نشریات ایرانی دارای ضریب تاثیر صفر بوده و جایی در این پایگاه ندارند.

معیار اصلی ورود مجلات به نمایه های سه گانه ISI چیست؟

براساس قانون تجمع گارفلید متون هسته برای تمامی رشته های علمی بیش از 1000 مجله نیست. همچنین مطالعه ای ازسوی گارفلید بر روی پایگاه اطلاعاتی آی اس سی، نشان داده است که 75% ارجاعات در کمتر از 1000 عنوان مجله شناسایی شده اند.

حال اگر لازم نباشد که یک نمایه استنادی چند رشته ای جامع بیشتر از چند هزار مجله را پوشش دهد، این مجلات را چگونه باید برگزید؟

هرچند برخی شائبه تاثیر پذیری این امر از سیاست و... را مطرح می کنند ولی نظر ISI Thomson چیز دیگری است. یعنی هزینه – کارآیی. گارفلید می گوید: چون مسئله پوشش، وجهی عملا اقتصادی دارد، معیار برای آنچه انتخاب می شود، هزینه – کارایی است. هدف هزینه – کارآمدی یک نمایه به حداقل رسانیدن هزینه در ازای شناسایی یک مدرک مفید و به حداکثر رساندن احتمال دستیابی به یک مدرک مفید منتشره است. یک نمایه هزینه – کا آمد با پوشش دهی خود را تا حدامکان محدود به آن مدارکی نماید که ممکن است افراد مفیدشان بدانند. به زبان ساده ISI Thomson مجلاتی را نمایان می کند که احتمال استناد به آنها بیشتر باشد، ولی چه شاخصی می تواند صلاحیت ورود دیگر مجلات به جمع مجلات منبع ISI Thomson را تایید کند.

جواب بسیار ساده است. فراوانی استناد به مجلات در منابعی که پیشتر در این نمایه وارد شده اند. اگر دانشگاه ها می خواهند مجلات خود را در نمایه های سه گانه ISI Thomson وارد کنند، علاوه بر رعایت ضوابط عمومی مانند وضعیت نشر، کیفیت مقالات، ترکیب سردبیری و تحریریه و ... باید در جستجوی راهکارهایی باشند که به مجلات آنها از سوی مجلات منبع ISI Thomson، استناد شود. شاید یکی از راه ها تشویق محققان دانشگاه در استناد به مدارک مجلات داخلی، در مقالات ارسالی به مجلات تحت پوشش نمایه های سه گانه ISI Thomson باشد.

پیوستن پایگاه استنادی علوم ایران به ISI

پیوستن ISC بهISI با هدف افزایش سهم تولیدات علمی ایران در جهان در نشستی با حضور مسولین ISI در کتابخانه منطقه ای بررسی شد. با توجه به اینکه تمامی خصیصه های ISI در ISC نیز وجود دارد، کتابخانه منطقه ای علوم و تکنولوژی شیراز که متولی ایجاد ISC  (پایگاه استنادی علوم و تکنولوژی) در کشور است. برای درج شدن مجلات بیشتری به زبان فارسی در ISI و ایجاد ارتباط بیشتر ISC با ISI تلاش می کند.

با برقراری پیوند علمی میان ISI  و ISC شناسایی علم به زبان فارسی در سطح بین المللی بیشتر می شود و سهم ایران از تولیدات علمی دنیا بیشتر خواهد شد. هم اکنون بیش از 60 هزار مقاله توسط مجلات معتبر در ISC تولید می شود اما انعکاس این تولیدات علمی در سطح بین المللی کم است که با درج تعدادی از مجلات در ISI بازتاب علمی ایران در جهان بیشتر می شود.

 هم اکنون 25 مجله ایرانی توسط ISI شناسایی شده و نمایه می شود، در حال حاضر تلاش می شود این تعداد به 500 مجله افزایش یابد. ایران چهارمین کشور دارای مطالعات استنادی علوم بر پایه ISI است. از طرفی کشورهای ژاپن و چین نیز توانسته اند مجلات خود را به همین روش در ISI درج کنند.

گفتنی است کتابخانه منطقه ای علوم و تکنولوژی شیراز چندی پیش مامور راه اندازی پایگاه استنادی علوم ایران و جهان اسلام شد و این مرکز هم کانون در تلاش برای سنجش تولیدات علمی در کشورهای اسلامی، رتبه بندی نشریات کشورهای اسلامی، تولید نمایه استنادی علوم کشورهای اسلامی به منظور توسعه ISC در میان تمامی کشورهای اسلامی و پیوند دادن ISC به ISI است.