دزدیِ علمی به معنی به نام خود اختصاص دادن خلاقیت ادبی، هنری یا پژوهشی دیگران یا بخشی از آن بدون ارجاع به منبع اصلی آن می باشد. بسیاری از سرقت های علمی بدون رضایت صاحب اصلی اثر انجام می گیرد.

سرقت علمی بسته به اینکه در چه حوزه ای انجام بگیرد، به سه گروه تقسیم می شود:

دستبرد فکری در حوزه ادبیات ، دزدی ادبی
اگر در حوزه هنر باشد سرقت هنری
اگر در حوزه پژوهش‌های دانشگاهی باشد، سرقت علمی

در ادبیات آموزش دانشگاهی، سرقت ادبی توسط دانشجویان، استادان، یا پژوهشگران را تخلف دانسته و متخلفان با تنبیهات آموزشی روبرو می شوند.

انواع سرقت ادبی

1- نقل قول

نقل قول به این معناست که شما جمله‌ فرد دیگری را بدون هیچ تغییری نقل کنید. در این حالت بایستی ان جمله را در داخل گیومه قرار دهید و منبع آن را هم بلافاصله بعد از گیومه ذکر کنید. حتی خود نقل قول کردن هم دارای شرایطی می باشد و اینطور نیست که شما بیش از حد مجاز در متن خود نقل قول داشته باشید. ضمناً توجه کنید که آیا اجازه دارید جمله را نقل قول کنید یا خیر.

2- استفاده از نتایج دیگران

استفاده از نتایج پژوهش های دیگران ( اشکال نمودارها (هر چند کوچک و جزیی)) بایستی حتما با ذکر منبع انجام گیرد. اگر از نتیجه منحصر به‌ فرد کسی یا گروهی استفاده می‌کنید حتماً باید ارجاع بدهید. مفاهیمی که بسیار جا افتاده‌اند (مثل قانون نیوتون) نیازی به مرجع ندارند.

3- استفاده از جمله‌های دیگران

کپی کردن جملات و مطالب فرد دیگر حتی در صورت تغییر ساختار جمله، بدون رعایت اصول صحیح استنادی، باز هم دزدی علمی محسوب می شود. برخی افراد اینگونه تصور می کنند که با تغییر دادن زمان جملات و یا تبدیل جمله از حالت معلوم به مجهول، متن جدیدی نوشتخ اند و دیگر نیازی به ارجاع دهی نیست.

4- استفاده از جملات قبلی مقالات خودتان

ممکن است شما قبلا یک مقاله ای را در خصوص یک موضوعی نوشته باشید و بخواهید مقاله ای دیگر در همان موضوع بنویسید. اگر از مطالب قبلی خودتان عینا در مقاله جدید استفاده کنید دزدی ادبی به حساب نمی آید اما کار پسندیده ای نیست. یا برخی افراد با تغییر جزئی در مقالات کنفرانسی خود، ان را برای چاپ در ژورنال ارسال می کنند. این نیز از لحاظ اخلاق نگارشی کار ناپسندی می باشد.

دزدی علمی غیر عمدی

بعضی وقت‌ها سرقت علمی واقعاً به صورت اتفاقی است. سرقت علمی اتفاقی هم جرم است (همان‌طور که اگر شما مستقلاً اختراعی را بکنید که قبلاً ثبت شده حق استفاده تجاری از آن را ندارید و استفاده تجاری اتفاقی از آن جرم است). بنابراین بهتر است با دقت بیشتری منابع را مطالعه کنید و نت بردارید.

سایه نویسی

سایه نویسی هم یکی موارد دستبرد فکری محسوب می شود. افزایش فارغ التحصیلان دانشگاهی در سال‌های اخیر ، معیارهای ارزیابی نسبت به قبل آسان تر شده و باعث شده که شکل سازمان یافته‌ای از سایه نویسی در ایران شکل بگیرد.

اگر بصورت غیر عمد تشابهی در متن مقاله شما وجود داشته باشد از تکنیک های پارافریز یا Paraphrasing جهت رفع plagiarism بشرح زیر استفاده نمایید.

کلمات را با کلمات هم معنی (بدون تغییر معنی) تعویض نمایید (استفاده از کلمات جدول زیر)
فاعل و فعل را تغییر دهید.
علاوه بر تغییر کلمات، سعی کنید متن را درک نموده و با زبان خود باز نویسی کنید.
در صورتی که تشابه متن شما بیش از 50% باشد، متن شما دچار سرقت علمی هست و بایستی حتما ارجاع (Citation) دهید.

در ادامه لیستی از کلمات پرکاربرد در مقاله به همراه کلمات مترادف آنها آورده شده است که می توانید از انها در نگارش مقاله خود استفاده کنید.

B	A	B	A
Transact; continue	Carry on	Cause	Bring about
Clarify	Clear up	Complete; Accomplish	Carry out
find	Come across	Happen	Come about
Publish; Produce	Come out with	Find accidentally	Come by
Reduce	Cut down on	Create	Come up with
Understand	Figure out	Fail	Fall through
Emit	Give off	Discover	Find out
Return	Go back	Follow	Go after
Decrease	Go down	Precede	Go before
Review	Go over	Continue; Happen	Go on
Increase	Go up	Experience; Penetrate	Go through
Remain current	Keep up	Continue	Keep on
Seek	Look for	Exclude; Omit	Leave out
Resemble	Look like	Investigate	Look into
Locate information	Look up	Examine	Look over
Understand with difficulty	Make out	Respect	Look up to
Select	Pick out	Invent; Compose	Make up
Postpone	Put off	Show; Indicate	Point out
Eliminate	Rule out	Tolerate	Put up with
Meet by accident	Run into	Find accidentally	Run across
Appear unexpectedly	Show up	Arrange	Set up
Represent	Stand for	State in detail	Spell out
Consider	Take into account	Protrude	Stick out
Occur	Take place	Assume control	Take over
Discard	Throw away	Reason	Think through
Test	Try out	Mention briefly	Touch on
Conclude	Turn out	Transform	Turn into
Finish	Wind up	Discover	Turn up
Report	Write up	Active	Work out

موسسه پژوهش برتر، با داشتن مترجمین و ویراستاران با تجربه در امر ترجمه و ویرایش مقاله و همچنین تجربه چندین ساله در ارسال، پذیرش و چاپ مقاله، شما دانشجویان و محققین گرامی را در تمامی مراحل چاپ مقاله یاری می رساند. اگر مقاله ای نوشته اید که از میزان کپی و یونیک بودن آن اطلاعی ندارید، جهت جلوگیری و رفع سرقت ادبی می توانید مقاله خود را جهت بررسی به کارشناسان ما ارسال نمایید. مقاله شما توسط نرم افزار مخصوص plagiarism بررسی شده و در نهایت فایل گزارش مقاله شما که حاوی محل plagiarism در متن شما می باشد، برایتان ارسال می شود.

بررسی سرقت ادبی یا Plagiarism در مقالات علمی