بر حسب نوع مطالعه انجام گرفته و رشته تحصیلی، نوع نرم افزاری که برای تجزیه و تحلیل آماری به کار می رود با یکدیگر متفاوت هستند. در این بخش تعدادی از مهم ترین و پرکابردترین نرم افزارهای تحلیل آماری اشاره کرده ایم و توضیح مختصری در خصوص آنها داده ایم.

نرم افزار تحلیل آماری SPSS

با استفاده از این نرم افزار می توانیم آمار توصیفی و آمار استنباطی را محاسبه کنیم. برای سنجش جمعیت شناختی، از آمار توصیفی در SPSS استفاده می شود. همچنین برای سنجش روابط بین متغیرها از آزمون همبستگی پیرسون یا اسپیرمن (بر اساس نوع توزیع آماری داده ها) استفاده می گردد، و در نهایت برای سنجش تاثیرات از آزمون رگرسیون خطی یا چندگانه استفاده می شود.

نرم افزار تحلیل آماری Vensim

از این نرم افزار برای سنجش طول زمان استفاده می گردد. به طور مثال وقتی می خواهیم برای مدت ۱۰ ساله تخمین بزنیم که روند فروش در ۱۰ سال آینده چقدر خواهد بود؟ با استفاده از این نرم افزار می توانیم به رشد یا نزول فروش پی ببریم.

نرم افزار تحلیل آماری LINGO

روش تحلیل پوششی داده ها DEA توسط این نرم افزار قابل مدلسازی و انجام است. در این روش ما با چند واحد تصمیم گیرنده (DMU) مواجه هستیم که هر یک با مصرف برخی ورودی ها، خروجی هایی را تولید می کند. در نهایت هدف اصلی این روش محاسبه کارایی واحدهای تصمیم گیرنده و ارائه راهکار برای افزایش کارایی واحدهای ناکاراست.

نرم افزار تحلیل آماری Lisrel

این نرم افزار، از نرم افزارهای مدل معادلات ساختاری است و برای داده های نرمال استفاده می شود. مدل‌های مرسوم در مدل سازی معادلات ساختاری (SEM) درواقع متشکل از دو بخش هستند. مدل اندازه‌گیری که چگونگی توضیح و تبیین متغیرهای پنهان توسط متغیرهای آشکار (سوالات) مربوطه را بررسی می‌نماید و مدل ساختاری که نشان می‌دهد چگونه متغیرهای پنهان در پیوند با یکدیگر قرار گرفته‌اند.

استفاده از مدل سازی معادلات ساختاری مزایای زیادی دارد که مهمترین آنها عبارتند از:

الف) روابط چندگانه را می تواند برآورد کند
ب) قابلیت سنجش متغیرهای مشاهده نشده
ج) خطای اندازه‌گیری را می تواند محاسبه کند
د) قابلیت بررسی تأثیر هم خطی
ه) آزمون روابط جعلی و غیرواقعی.

نرم افزار تحلیل آماری Smart PLS

این نرم افزار، از نرم افزارهای مدل معادلات ساختاری است. و برای داده های غیرنرمال استفاده می گردد. تحلیل عاملی مرتبه دوم به بالا فقط از طریق این نرم افزار میسر است. لذا امکان انجام تحلیل عاملی مرتبه دوم به بالا از طریق نرم افزار هایی مثل Amos و Lisrel مقدور نیست و فقط از طریق نرم افزار Smart PLS امکان پذیر می باشد.

نرم افزار تحلیل آماری Amos

این نرم افزار، از نرم افزارهای مدل معادلات ساختاری است برای داده های نرمال استفاده می شود. مدلسازی معادلات ساختاری توسط نرم افزار اموس در محیطی با قابلیت گرافیکی بالاتر و برای نمونه هایی با حجم بزرگ صورت می پذیرد. مدل‌های مرسوم در مدلسازی معادلات ساختاری (SEM) در واقع متشکل از دو بخش هستند:

مدل اندازه‌گیری که چگونگی توضیح و تبیین متغیرهای پنهان توسط متغیرهای آشکار (سوالات) مربوطه را بررسی می‌نماید.
مدل ساختاری که نشان می‌دهد چگونه متغیرهای پنهان در پیوند با یکدیگر قرار گرفته‌اند.

نرم افزار تحلیل آماری MATLAB

نرم افزار متلب را می توان به مانند یک ماشین حساب بسیار پیشرفته دانست. این نرم افزار دارای مجموعه ی عظیمی از توابع آماده است که شما را در فرآیند محاسبات یاری می کند. امکان طراحی رابط کاربری و دریافت خروجی ها در قالب نمودارها و جداول مختلف یکی دیگر از قابلیت های مهم این نرم افزار می باشد. این نرم افزار دارای کاربردهای زیادی است که از مهم ترین آنها می توان به بهینه سازی سبد سهام و پیش بینی قیمت سهام اشاره کرد.

نرم افزار تحلیل آماری GIS

در دهه اخیر به سبب گسترش فناوری های رایانه ای، سیستم اطلاعات جغرافیایی امکان نگهداری به روز داده‌های زمین مرجع و نیز امکان ترکیب مجموعه داده‌های مختلف را به طور موثر فراهم ساخته است. امروزه (GIS) برای تحقیق و بررسی های علمی، مدیریت خدمات شهری، مدیریت منابع و ذخایر و همچنین برنامه ‏ریزی های توسعه ای به کار گرفته می‏ شود. فناوری (GIS) با جمع آوری و تلفیق اطلاعات، بوسیله تصویر سازی و استفاده ازآنالیزهای جغرافیایی، اطلاعاتی را برای تهیه نقشه فراهم می سازد.

نرم افزار تحلیل آماری Excel و SuperDecision

تکنینک های مختلف تصمیم گیری با معیارها و گزینه های چندگانه (MCDM & MADM) توسط این نرم افزارها قابل انجام است که از جمله این تکنیک ها می توان به موارد زیر اشاره نمود:

روش تحلیل سلسله مراتبی (AHP)
روش فرآیند تحلیل شبکه (ANP)
روش تاپسیس (TOPSIS) که مبتنی بر محاسبه فاصله ریاضی گزینه ها از نقاط مطلوب مثبت و منفی می باشد.
روش دیماتل (DEMATEL): در این روش تأثیر و تأثر شاخص ها بر همدیگر محاسبه شده و درنهایت شاخص های پژوهش در دو گروه علی و معلول دسته بندی می شوند.

نکته: تمامی روش های تصمیم گیری چند معیاره فوق در محیط های قطعی و فازی قابل انجام می باشند. معمولاً در مورد موضوعاتی که قطعیت آنها به مراتب کمتر است از فواصل و اعداد فازی جهت محاسبات استفاده می شود.

نرم افزار تحلیل آماری STATA

تخصص اصلی این نرم افزار در رشته اقتصاد است اما در رشته های مالی و حسابداری نیز قابلیت استفاده دارد. مدلهاي مختلف رگرسيون و تخمین مدل های اقتصادسنجی سری زمانی، پانل و مقطعی از کاربردهای آن می باشد.

نرم افزار تحلیل آماری Eviews

تخصص و کاربرد اصلی این نرم افزار در رشته اقتصاد است ولی به طور گسترده ای در رشته های حسابداری و مالی نیز وارد شده است. تحليل هاي آماري پانل ديتا، انواع مدل رگرسيون، سري زماني، آزمون هاي هاسمن چاو، تحليل سري زماني هاي اقتصادي و … از کاربردهای آن می باشد.

نرم افزار تحلیل آماری R

نرم افزار آماری است که در رشته های مختلفی کاربرد دارد و قابل استفاده در رشته های مالی، اقتصاد و حسابداری است. از جمله کاربردهای این نرم افزار بهینه سازی سرمایه گذاری و تخمین مدل های اقتصاد سنجی است.