چگونه یک انتخاب رشته خوب انجام دهیم؟

اين روزها شرکت کنندگان کنکور کارشناسی ارشد مشغول انتخاب رشته هستند. روندي نسبتا پيچيده که در طي آن مسائل و سوال‌هاي زيادي ممکن است براي آنها پيش بيايد. از اين رو برآن شديم تا در این خصوص اطلاعات مفیدی جمع آوری کرده و در این مقاله قرار دهیم تا بتواند برای داوطلبان کنکور، کمک کوچکی کرده باشیم.

انتخاب رشته تحصیلی یعنی تصمیم در مورد مسیر شغلی که قرار است سالها در آن فعالیت کنید. رغبت و علاقه شما باید مهمترین پارامتر تصمیم گیری شما در مورد رشته تحصیلی و شغل آینده شما باشد. انتخاب رشته آخرين قدم در فرآيند ورود به دانشگاه در هر مقطعی می باشد. چون نتيجه تمام اين فرآيند پرمشقت به انتخاب رشته شما بستگي داشته و مهمترين قدم هم محسوب مي‎شود. بنابراين يک انتخاب غلط مي‎تواند زحمات چندين ساله داوطلبان را بر باد دهد.

مهمترین مطلب در انتخاب رشته صحیح، شناخت صحیح رشته ها و انتخاب رشته های مورد علاقه می باشد. لذا جهت شناخت بهتر رشته ها، بهتر است حتما در خصوص آنها اطلاعات کافی از افرادی که در آن رشته دارای تحصیلات عالی هستند و همچنین مشاوره تحصیلی، کسب نمایید.

مواردی که در خصوص یک رشته باید بدانید:

• آشنایی با توانایی‌های‌ لازم‌ هر رشته
• آشنایی با موقعیت‌ شغلی‌ آن رشته در ایران
• آشنایی با درس‌های‌ هر‌ رشته‌ در طول‌ تحصیل‌
• گرایش های هر رشته و شرایط ادامه تحصیل

براي يک انتخاب رشته به چه مواردی نیاز داریم؟

کارنامه داوطلب:

تقریبا از یک ماه بعد از کنکور کارشناسی ارشد، یک کارنامه اولیه برای هر داوطلب صادر می شود که بر روی سایت سنجش قابل دسترسی می باشد. در این کارنامه رتبه در سهميه و رتبه هر داوطلب به همراه درصد دروس امتحانی نوشته می شود. برای رشته هایی که دارای گرایش های مختلف است، بر حسب درصد های داوطلب، در هر گرایش رتبه داوطلب مشخص می شود. مثلا در رشته مدیریت که دارای بیش از 5 گرایش هست، ممکن است داوطلبی در گرایش اول رتبه 1200 را آورده باشد و در گرایش دوم رتبه 3000 را. در نتیجه درصو دروس تعین کننده رتبه و تراز داوطلب در گرایش های مختلف یک رشته خواهد بود.

دفترچه راهنماي انتخاب رشته :

در هر آزمون دانشگاهی ( لیسانس، فوق لیسانس و دکتری) دو دفترچه راهنما از سوی سازمان سنجش برای داوطلبان ارائه می شود. یکی از این دفترچه ها، دفترچه راهنمای ثبت نام در کنکور می باشد که چند ماه قبل از آزمون بر روی سایت قرار می گیرد و دفترچه دوم، دفترچه راهنمای انتخاب رشته است که برای هر گروه آزمایشی یه دفترچه مخصوص در نظر گرفته می شود که بعد از اعلام نتایج اولیه و کارنامه داوطلبان، در سایت قرار داده می شود تا داوطلبان بر اساس آن بتوانند انتخاب رشته نمایند.

در دفترچه شماره دو، کد و عنوان رشته‎ها و ظرفيت و نوع رشته‎ها در دانشگاه و شهر مربوطه مشخص شده است. قوانين کلي و جزئي انتخاب رشته نيز در اين دفترچه به تفصيل آمده و لازم است هر داوطلب آن را به دقت مطالعه کند.

اطلاعات داوطلب از رشته خود:

لازم است تا هر داوطلبی از رشته انتخابی خود و جايگاه شغلي آن، و شهر و دانشگاهي که آن را ارائه مي‎کند مطلع مي‎باشد. رتبه علمي دانشگاه مورد نظر و فاصله شهري که در آن است تا مرکز استان يا محل زندگي داوطلب، امکانات دانشگاه مثل رفت و آمد و شرايط خوابگاهي و اقامتي در آن بسيار مهم است. اين اطلاعات در سايت دانشگاه‎ها که آدرس آن در دفترچه موجود است، قابل دسترسي است.

چگونه انتخاب رشته درستی انجام دهیم؟

هر داوطلبی حق انتخاب 100 مورد در برگه انتخاب رشته را درارد. گاهی در برخی رشته ها تعداد دانشگاه های پذیرش در این رشته و همچنین گرایش های آن رشته محدود می باشد و ممکن هست فرد تنها تا 10 مورد بتواند انتخاب نماید. از طرفی گاهی ممکن است رتبه فرد خیلی خوب باشد و تنها بخواهد تعداد محدودی انتخاب رشته انجام دهد. از جمله مواردی که در این مقوله تاثیر گذار است و می تواند انتخاب داوطلب را محدود نماید شامل:

1.      محدودیت در انتخاب شهرهای دیگر بجز شهر محل سکونت به علت متاهل بودن یا شاغل بودن

2.      علاقه به تحصیل در به یک دانشگاه یا رشته خاص

3.      مجاز شدن صرفا برای دانشگاه های شبانه یا آزاد و غیرانتفاعی

4.      پذیرش پایین در برخی رشته ها به علت محدود شدن آن در برخی دانشگاه های خاص

در کنار موارد ذکر شده و داشتن حق انتخاب 100 مورد، نباید فراموش کرد که این 100 انتخاب بایستی با ترتیب و دقت کافی نوشته شود. انطور نباشد که از ابتدای دفترچه شروع به نوشتن کنیم تا تمامی 100 انتخاب را پر کنیم. در ادامه نحوه اولویت بندی در انتخاب رشته را برای شما شرح می دهیم.

1.      تحلیل احتمال قبولی در 4 سطح

با توجه به رتبه شما در گرایشهای مختلف، تمامی انتخابهای موجود در دفترچه، حتی پیام نور، غیرانتفاعی، مجازی و پردیس خودگردان، براساس احتمال قبولی شما و در 4 سطح مرتب می شود. این 4 سطح عبارتند از:

·         انتخاب منطقی

·         انتخاب پراحتمال

·         انتخاب خوشبینانه

·         انتخاب کم احتمال

ابتدا 4 برگه، دفترچه انتخاب رشته و کارنامه اولیه خود را در کنار دستتان قرار دهید. دفترچه انتخاب رشته را باز کنید. و کاملا منطقی و بدون هیچج اما و اگر و شایدی، دانشگاه هایی که احتمال قبولی صد درصد با رتبه و تراز شما وجود دارد را در یک برگه بنویسید.

در برگه دیگر ترتیب بندی انتخاب خود را با احتمال 80-90 در صد ( انتخاب پر احتمال) در نظر گرفته و بنویسید. در برگه دیگر با دید خوشبینانه به رتبه خود نگاه کنید و با احتمال 50-50 انتخاب های خود را انجام دهید. در نهایت در برگه چهارم، انتخاب خود را بر اساس حالت 20-30 درصد در نظر بگیرید و دانشگاه هایی را بنویسید که احتمال خیلی کمی برای قبولی در آنها دارید.

2.      اولویت بندی بر مبنای شرایط خود

بعد از اتمام مرحله اول کار، در این مرحله انتخاب های خود را بر مبنای 5 معیار بسیار مهم مرتب می کنیم:

·         کیفیت و سطح علمی دانشگاه

·         بازار کار و محبوبیت گرایش

·         هزینه تحصیل

·         دوری و نزدیکی دانشگاه به محل زندگی شما

·         تأثیر آموزش محورها در اولویت بندی شما

4 برگه خود را کنار هم چیده و یک برگه دیگر برداشته و انتخاب های خود را بر اساس این 5 معیار مرتب کنید. باید ببینید که کدام یک از معیارهای ذکر شده در بالا برای شما حائز اهمیت است.

حالت اول، کیفیت دانشگاه  : اگر کیفیت دانشگاه برای شما مهم است، ابتدا دور دانشگاه هایی که برای شما ایده آل هستند خط قرمز بکشید و به ترتیب احتمال ضعیف به قوی در برگه جدید خود وارد کنید.

مثال : رتبه شما در رشته مدیریت 500 است.

  دانشگاه های مورد علاقه شما شامل دانشگاه تهران، اصفهان، تبریز و دانشگاه شهر خودتان ارومیه است.
مسلما احتمال قبولی با رتبه 500 برای روزانه تهران (کم احتمال) برای روزانه اصفهان ( خوشبینانه) برای شبانه تبریز (پر احتمال) و برای شبانه ارومیه (منطقی) می باشد. مسلما این فرد ترجیح می دهد در ابتدا دانشگاه تهران را بدون در نظر گرفتن شبانه یا روزانه در نظر بگیرد.

1. روزانه تهران

2. شبانه تهران

3. روزانه اصفهان

4. شبانه اصفهان

5. روزانه تبریز

6. شبانه تبریز

7. روزانه ارومیه

8. شبانه ارومیه

حالت دوم، هزینه تحصیل : اگر هزینه تحصیل برای شما در اولویت می باشد، در این صورت بایستی تمامی انتخاب های روزانه را در ابتدا انجام دهید و از دانشگاه های پولی، صرفا مواردی را انتخاب کنید که در صورت قبولی بدون توجه به هزینه حتما خواهید رفت.
در مثال قبلی ترتیب چینش شما بصورت زیر خواهد بود.

1. روزانه تهران

2. روزانه ارومیه

3. روزانه اصفهان

4. روزانه تبریز

5. شبانه تهران

6. شبانه اصفهان

7. شبانه تبریز

8. شبانه ارومیه

اما در این مرحله بایستی علاوه بر در نظر داشتن هزینه دانشگاه، کیفیت دانشگاه را نیز در انتخاب های خود دخیل کنید.

حالت سوم، دوری و نزدیکی دانشگاه به محل زندگی شما ، این شرایط معمولا در داوطلبانی که متاهل هستند و یا شاغل هستند، دیده می شود. در این حالت بهتر است در خصوص انتخاب های روزانه خیلی دقت نمایید. چون در صورتی که در یکی از انتخاب های روزانه خود از شهر دیگری پذیرفته شدید و نرفتید، دو سال از کنکور محروم خواهید شد. اما در انتخاب شبانه و دانشگاه های دیگر این محرومیت وجودندارد.

بنابراین اگر رتبه نسبتا خوبی آورده اید و صرفا نزدیکی شهر مد نظر شماست و کیفیت و هزینه دانشگاه فرقی برایتان ندارد، بهتر است از دانشگاه های روزانه فقط دانشگاه شهر خودتان را انتخاب کنید و از دانشگاه های شبانه و پیام نور و غیره، ابتدا دانشگاه ای شهر خود و بعد شهرهای نزدیک را انتخاب کنید تا اولویت های اول صرفا شهر خودتان باشد.

مواردی که توضیح دادیم صرفا با در نظر گرفتن دانشگاه های انتخابی بود. از بعد دیگر اگر بخواهیم نگاه کنیم، برای برخی از دانشجویان رشته قبولی در اولویت قرار دارد تا دانشگاه. مثلا دانشجویی قبولی از رشته مدیریت بازرگانی از شبانه تبریز را به مدیریت مالی روزانه تهران ترجیح میدهد. در این حالت بایستی به مرحله اول برگردید و 4 برگه ای که نوشته بودید را بر اساس علایق به رشته تحصیلی و حتی دخیل کردن اولویت های دانشگاهی مرتب کنید.

 توجه داشته باشید که در تمامی انتخاب خایی که از دفترچه یادداشت می کنید حتما کد رشته را هم در کنا آن یاداشت نمایید. زیرا در نهایت انتخاب های خود را بر اساس کد رشته در فایل مخصوص وارد خواهید کرد.

در نهایت، یک فایل کامل و بدون نقص از انتخابهای خود خواهید داشت که کد رشته های آن، دقیقا مطابق با کد رشته های دفترچه سنجش می باشد و شما می توانید ترتیب انتخابهای خود این فایل را به طور مستقیم در فرم آنلاین انتخاب رشته سنجش وارد کنید.