بعد از نوشتن چکیده پایان نامه، فصول اصلی شروع می شوند که صفحه اول آن با شماره گذاری ۲ خواهد بود، ولی بر روی صفحه اول فصل که نام فصل بر آن درج می شود، نوشته نمی شود. فصل اول پایان نامه با عنوان «کلیات پژوهش» به معرفی پژوهش می پردازد. حداقل محورهایی که لازم است مطرح شود به شرح زیر است:

مقدمه
بیان مساله پژوهش
اهمیت انجام پژوهش و ضرورت تحقیق (توجیه لزوم انجام پژوهش)
اهداف پژوهش (آرمانی، اصلی و ویژه)
سوالات پژوهش
فرضیه های پژوهش

بخش هایی از اطلاعاتی را که در فرم پروپوزال نوشته شده است که مطابق با محورهای فوق بوده و مناسب برای فصل اول است را انتخاب و در جای خود درج کنید. فراموش نکنید که برخلاف پروپوزال که در آن زمان افعال آینده نوشته شده اند، هنگام نوشتن پایان نامه و رساله، زمان ها باید به صورت گذشته بیان شوند. اگر پروپوزال خوبی نوشته باشید، در نگارش فصول اولیه پایان نامه نیز به مشکلی برنخواهید خورد. فقط لازم است مطالب جدیدی را که پس از تصویب پروپوزال یافته اید، به این بخش اضافه کنید تا فصل اول پایان نامه کمی مفصل تر از پروپوزال باشد.

نحوه تنظیم مطالب در پایان نامه و رساله بسیار حائز اهمیت است. گاهی دیده شده است که برخی دانشجویان و پژوهشگر مطالب مختلف را بدون تناسب و دسته بندی درست در کنار هم قرار می دهند. به عبارت دیگر، توالی منطقی مطالب رعایت نمی شود. بر این اساس، لازم است در سازماندهی مطالب و تیترهای اصلی و فرعی و پیکره اصلی متن با دقت عمل کنید. کدگذاری عددی مطالب و استفاده از حروف الفبا، دو شیوه غالب در مطرح ساختن مطالب است. به عنوان مثال، در شیوه کدگذاری عددی، کد اصلی با شماره فصل شروع شده، تیترهای اصلی دارای شماره های بعدی بوده و به همبن ترتیب، می تواند زیر تیترهای فرعی شکل بگیرد.

مقدمه پایان نامه:

مقدمه یکی از مهمترین بخش های یک پایان نامه است. در حقیقت مقدمه پاسخ به این سوال است که: ” چرا پژوهش انجام شده است “. هرچه مقدمه شما جذاب تر باشد، خواننده رغبت بیشتری برای خواندن ادامه مطلب خواهد داشت. این جمله به این معنی است که، در صورتی که یک مقدمه فاقد اعتبار باشد و اصولا ضعیف جلوه داده شود، خواننده از ادامه خواندن آن پژوهش خودداری می کند.

ساختار یک مقدمه:

ساختار كلي و محتواي مقدمه چيست؟
بطور كلي ساختار مقدمه از توالي زير پيروي مي‌كند:
۱)   ارائه زمينه و ديدگاه درباره موضوع و اهميت
۲)   مروري كوتاه بر متون علمي موجود
۳)   بيان منطق منجر به انجام پژوهش
۴)   بيان هدف مطالعه
هدف اصلي مقدمه، پاسخ به اين سوال است كه چرا مطالعه انجام شده و انگيزه پژوهشگر از انجام آن چه بوده است. ذكر دقيق اينكه چه مطلبي قرار است در پژوهش بيان شود و موضوع اصلي مطالعه چيست، مهمترين موضوعي مي‌باشد كه در مقدمه به آن پرداخته مي‌شود.

ترتیب نوشتن مطالب در مقدمه:

ترتیب نوشتن مطالب در مقدمه از عام به خاص است؛ به عبارت ديگر نويسنده، مطلب را از جنبه‌هاي كلي شروع مي‌كند و رفته رفته به قسمتهاي اختصاصي‌تر مي‌پردازد تا در نهايت لزوم انجام مطالعه را براي تكميل آنچه تاكنون انجام شده روشن نمايد.
اولين خط مقدمه را مي‌توان مهمترين بخش آن در نظر گرفت چرا كه محور آن ايجاد انگيزه در خواننده از طريق تبيين اهميت و گستردگي موضوع مطالعه است. در جمله اول مقدمه معمولاً موضوع اصلي مطالعه معرفي مي‌شود. پاراگرافهاي بعدي به بررسي متون و ذكر هدف مطالعه اختصاص دارد.
پاراگراف آخر مقدمه بهترين محل براي بيان هدف مطالعه است. اين قسمت همچنين محل نوشتن مزاياي تكنيك يا متدولوژي جديد (اگر تحقيق در اين مورد است) نيز مي باشد. در جمله آخر اين پاراگراف مي توان به اختصار به روش اجراي مطالعه نيز اشاره كرد اما بهتر است آن را در بخش مواد و روشها نوشت.
لازم است نويسنده در مقدمه به خوبي تاكيد نمايد كه چگونه فرضيه را تهيه كرده است. در اين راستا نويسنده بايد به خوبي ارتباط مطالعات قبلي با تحقيق خود را روشن كند؛ چرا كه عدم توجه به اين نكته از شايعترين مشكلات موجود در بخش مقدمه است.
در خصوص ارجاعات در مقدمه، نویسنده بایستی نه آنقدر از مطالب كتب مرجع استفاده كند كه فرم كلي کار حالت عاميانه و بديهي به خود بگيرد و نه آنقدر اختصاصي بنويسد كه براي عمده خوانندگان ابهام آفرين باشد. .

زمان نوشتن مقدمه چه موقعي است ؟

با توجه به اینکه مقدمه در واقع شرح موضوع، بررسی جوانب آن، تاریخچه ای از موضوع و اشاره به کارهای انجام شده در این زمینه می باشد، بنابراین می توان بعد از تصویب پایان نامه شروع به نوشتن مقدمه کرد.

برخي مشكلات شايع در نوشتن مقدمه:

عدم بيان هدف از انجام مطالعه كه موجب سر در گمي خواننده مي‌شود.
عدم اشاره به مراجع مرتبط كه از اعتبار مطالعه مي‌كاهد.
شرح تحقيقاتي كه ارتباط دوري با مطالعه فعلي دارند و موجب خستگي خواننده مي شود.
عدم توضيح ساختار تئوريك كلي مطالعه كه مخاطب را در خواندن ساير قسمتها فاقد ديدگاه نگه بازميدارد.

درپايان به چند نكته مهم در خصوص نوشتن مقدمه پایان نامه توجه كنيد:

هرگز در مقدمه به نتايج حاصل از مطالعه اشاره نكنيد.
تا حد امكان از افعال معلوم استفاده كنيد. البته « من » كلمه‌اي است كه اكثر داوران از آن دل خوشي ندارند، لذا در استفاده از ضمير اول شخص پرهيز كنيد.
به هنگام نوشتن، آنجا كه از موضوعي پذيرفته و اثبات شده سخن به ميان مي‌آوريد، از زمان حال ساده و آنجا كه به پژوهشها و مطالعات قبلي اشاره مي‌كنيد از زمان گذشته استفاده نماييد. چنانچه خواستيد عبارتي را عيناً از ديگران نقل كنيد آنرا داخل گيومه قرار دهيد.
تا حد امكان از مخفف‌هاي نادر و بعضاً نامانوس استفاده نكنيد. هيچ چيز نمي‌تواند سريعتر از علايم اختصاري بي‌معني يا اشاره به بيماريها، داروها، گزارشها يا مكانهايي كه مخاطب « نمي‌داند » او را از خواندن مقاله منصرف نمايد.
از تكرار فراوان واژگان كليدي پرهيز كنيد زيرا به زيبايي مقدمه لطمه مي زند.
همواره به همخواني عنوان پژوهش و مشكل مورد مطالعه توجه كنيد و در گيرودار تحرير از اين نكته مهم غافل نمانيد.
« براي مخاطبتان بنويسيد؛ نه براي خودتان ». بعضاً مولفان در خصوص آنچه مي‌خواهند بگويند و نيز مخاطبينشان توجه كافي ندارند. آنها نگارش خود را با ايده‌اي شروع مي‌كنند و اميدوارند خواننده با درايت شخصي خود نكات مهم آنرا دريابد و اعتراضي هم نكند. اين اشكال بويژه در مقالاتي كه از جانب متخصصان براي پزشكان عمومي نوشته مي‌شود به وفور ديده مي‌شود.

فصل اول پایان نامه شامل چه بخش های است؟